Therese Baginski partner w spółce RĂśdl & Partner, Oddział we Wrocławiu
W pytaniach czytelników pojawia się ostatnio pytanie, czy przelew wierzytelności może być przedmiotem umowy faktoringu?
Tak. Od zakwalifikowania tej umowy jako części składowej umowy faktoringu zależy sposób opodatkowania VAT. Obie te czynności zaliczane są do usług pośrednictwa finansowego klasyfikowanych do grupowania PKWiU Sekcja J ex (65-67), korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT. Jednakże usługi ściągania długów oraz faktoring są wyłączone od tego zwolnienia (pkt 1 – 9 poz. 3 ww. załącznika). Tak więc jeżeli cesja dokonywana jest w wykonaniu umowy faktoringu, wówczas podlega opodatkowaniu 22-proc. stawką podatkową VAT. Natomiast, gdy przelew wierzytelności nie mieści się w definicji faktoringu, czynność ta jest zwolniona z VAT.
Czy wynika z tego, że podstawowym problemem jest zdefiniowanie umowy faktoringu?
Zgadza się. Umowa faktoringu jest umową nienazwaną. W przepisach podatkowych również nie ma definicji faktoringu. W obrocie gospodarczym przez faktoring rozumie się przelew wierzytelności przez wierzyciela (faktoranta) na rzecz nabywcy (faktora). Przelew obejmuje wierzytelność główną oraz związane z nią prawa (prawo do żądania odsetek, kar umownych, zabezpieczeń wierzytelności, prawo do rozporządzania wierzytelnością). Obok cesji umowa faktoringu zawiera również szereg usług świadczonych przez faktora: finansowanie faktoranta poprzez pożyczki lub zaliczki, prowadzenie ksiąg handlowych, doradztwo i konsulting, ściąganie (inkaso) należności objętych cesją, przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika (faktoring właściwy), windykacja należności. Występowanie czynności dodatkowych decyduje o zakwalifikowaniu umowy jako umowy faktoringu. Przedmiotem faktoringu są wierzytelności, których termin płatności jeszcze nie upłynął.
W praktyce często mówi się o faktoringu właściwym i niewłaściwym. Jaka jest między nimi różnica?
Jeżeli nabywca wierzytelności (faktor) przejmie na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika, wówczas mamy do czynienia z faktoringiem właściwym. Wierzytelność bezzwrotna przechodzi na faktora definitywnie (nie powraca już do zbywcy - wierzyciela). Na faktorze ciąży ryzyko wypłacalności dłużnika. Faktoringiem niewłaściwym jest natomiast umowa przelewu wierzytelności, która nie wiąże się z przejściem na nabywcę odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika - gdy dłużnik nie uiści długu nabywcy należności (faktorowi), wówczas wierzytelność powraca do zbywcy i to pierwotny wierzyciel zmuszony będzie dochodzić jej od swojego dłużnika. W takim wypadku faktor będzie mógł żądać od wierzyciela zwrotu kwoty, którą zapłacił mu z tytułu zawarcia umowy faktoringu.
Notował Krzysztof Tomaszewski
Gazeta Prawna nr 124 (1489) z 28 czerwca 2005
www.gazetaprawna.pl
Prezes Zarządu AOW Faktoring S.A. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Ukończył program EMBA na Uniwersytecie Warszawskim i University of Illions at Urbana – Champagne. Autor licznych publikacji na temat faktoringu. Od 2020 pełni obowiązki członka Komisja Etyki Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.