Usługi oferowane przez firmy działające na rynku faktoringowym są z reguły przeznaczone dla różnych kręgów odbiorców. Dlatego potencjalny klient musi wiedzieć, do jakiego faktora powinien się zwrócić.
Faktoring zapewnia szybkie pojawienie się na rachunku przedsiębiorstwa środków finansowych zamrożonych na okres udzielonego kredytu kupieckiego (najczęściej 30-70 dni). Jest to szczególnie ważne dla młodych firm znajdujących się w okresie wzrostu. Środki dostarczone w ramach umów faktoringowych mogą być od razu użyte na finansowanie nowych zleceń, bez konieczności oczekiwania na zapłatę kryjących się za nimi faktur. W efekcie następuje wzrost wykorzystania potencjału produkcyjnego firmy, rośnie jej sprzedaż, a w ostatecznym wyniku zysk. Poprawia się również płynność finansowa i wiarygodność u kontrahentów.
Nie brakuje specjalistów
Na polskim rynku mamy do czynienia ze sporym zróżnicowaniem podmiotów świadczących usługi faktoringowe. Przede wszystkim są to banki, dla których faktoring jest jednym z wielu produktów, z reguły zresztą o mniejszym znaczeniu niż kredyty. Na rynku działają także utworzone przez banki specjalistyczne firmy, zajmujące się wyłącznie świadczeniem usług faktoringowych (na przykład Pekao Faktoring, BZ WBK Faktor czy Polfactor). To duże przedsiębiorstwa, wykorzystujące często sieć placówek macierzystego banku do akwizycji potencjalnych klientów.
Kolejną grupę stanowią firmy faktoringowe wchodzące w skład dużych organizacji gospodarczych (na przykład Armato Services Polska, Bibby Factors Polska czy GMAC Commercial Finance).
Istnieje też czwarta grupa faktorów. To małe, często działające na lokalnych rynkach lub w niszach branżowych niezależne firmy (AOW Faktoring, 4 Faktor, Premium) oraz pośrednicy z rynku wierzytelności (Indos, Śląska Agencja Finansowa, Cash Flow, Jatex), dla których faktoring jest jedną z usług świadczonych w ramach obrotu wierzytelnościami.
Ta różnorodność wśród firm faktoringowych przekłada się również na różnice w świadczonych przez nie usługach.
Zróżnicowane procedury
Przedsiębiorstwo decydujące się na wykorzystanie faktoringu ma więc do dyspozycji szeroką gamę różniących się między sobą ofert. Znalezienie najwłaściwszego faktora jest jak na razie trudne, bowiem nie ma jeszcze w Polsce sieci brokerów jak np. na rynku ubezpieczeń czy kredytów. Oznacza to, że każdy potencjalny klient musi osobiście szukać odpowiedniej firmy faktoringowej. Przy braku rozeznania rynku może być to kłopotliwe, nie musi prowadzić też do znalezienia najlepszego dla siebie faktora, a nawet do podpisania jakiejkolwiek umowy.
Firmy faktoringowe opracowują swoje procedury i wymagania, które muszą spełniać potencjalni odbiorcy ich usług. Z grubsza rzecz biorąc, każda z czterech grup przedsiębiorstw faktoringowych posiada właściwe dla siebie zasady operacyjne. Największa różnorodność występuje oczywiście wśród firm z grupy ostatniej.
Znalezienie odpowiedniego faktora jak na razie jest trudne, gdyż w Polsce nie powstała jeszcze sieć brokerów tego typu usług.
Co do generalnych zasad, firmy z trzech pierwszych grup stosują znacznie bardziej skomplikowane i restrykcyjne procedury niż mali faktorzy. W tym pierwszym przypadku kwoty przyznawanych limitów faktur mogą sięgać wielu milionów złotych, wymagana jest minimalna wysokość obrotów, poniżej której faktoring nie jest oferowany, a także odpowiednie rozdrobnienie sprzedaży w postaci występowania minimalnej ilości odbiorców. U małych faktorów kwoty przyznawanych limitów nie przekraczają kilku milionów złotych, nie ma wymagań co do liczby odbiorców, istnieje możliwość objęcia faktoringiem nawet jednego odbiorcy.
Instytucjonalni faktorzy stosują pracochłonne procedury przed zawarciem umowy, przy rozpatrywaniu wniosku brana jest pod uwagę sytuacja faktoranta i każdego z jego odbiorców, niechętnie obsługują ryzykowne branże gospodarki. Mali oceniają wyłącznie sytuację finansową odbiorców faktoranta, nierzadko oferują obsługę ryzykownych branż, a w dodatku dopuszczają możliwość wykorzystania faktoringu jako narzędzia do przeprowadzenia restrukturyzacji finansowej, nawet firmy zagrożonej upadłością.
Gdzie warto poszukać
Poszukiwanie faktora przyniesie pozytywny efekt wówczas, gdy będzie ono prowadzone w tej grupie firm, która jest najodpowiedniejsza dla danego przedsiębiorstwa. Analitycy rynku są zdania, iż oferujące faktoring banki najlepiej obsłużą klientów posiadających u nich rachunek i korzystających z innych produktów (są oni znani bankowi, co ułatwi przebrnięcie przez trudne procedury związane z uzyskaniem akceptacji i podpisaniem umowy faktoringowej).
Z kolei firma o rocznych obrotach w wysokości 10 mln zł lub wyższych, posiadająca liczne grono odbiorców, najlepszego faktora znajdzie w grupie drugiej, natomiast więksi i średni eksporterzy powinni szukać faktora w grupie drugiej i trzeciej. Do potencjalnych klientów grupy czwartej należą głównie firmy małe, które z różnych względów mogą mieć kłopoty ze spełnieniem wymagań stawianych przez faktorów wymienionych wcześniej. Jest to uzupełnienie faktoringu oferowanego przez dominującą grupę firm działających na rynku usług faktoringowych.
Mogą to być więc firmy o niskich obrotach, nie posiadające większej liczby odbiorców, rozpoczynające działalność, mali podwykonawcy w budownictwie, jak również przedsiębiorstwa zadłużone, znajdujące się w sytuacji zagrożenia upadłością, pod warunkiem jednak, iż w przypadku uzyskania finansowych środków wspomagających potrafią generować zyskowną sprzedaż.
Finansowanie takich przedsiębiorstw wymaga od faktora dużej elastyczności w procedurach, często dopasowania warunków faktoringu do pojedynczego klienta. Wymaga także indywidualnego podejścia do oceny ryzyka, a w przypadku restrukturyzacji finansowej, umiejętności prowadzenia procedur naprawczych i operacji na rynku wierzytelności przeterminowanych.
Te warunki najłatwiej spełniają małe, niezależne firmy faktoringowe. Chociaż stawiają one dopiero pierwsze kroki na polskim rynku, to ich dalszy rozwój wydaje się być przesądzony.
JAKI FAKTOR DLA JAKIEJ FIRMY
1. Banki oferujące usługi faktoringu:
najlepiej obsłużą firmy posiadające u nich rachunek i korzystające z innych produktów.
2. Utworzone przez banki specjalistyczne firmy, zajmujące się wyłącznie świadczeniem usług faktoringowych (np. Pekao Faktoring, BZ WBK Faktor czy Polfactor):
dla firm o rocznych obrotach w wysokości 10 mln zł lub wyższych, posiadających liczne grono odbiorców.
3. Firmy faktoringowe wchodzące w skład dużych organizacji gospodarczych (np. Armato Services Polska, Bibby Factors Polska czy GMAC Commercial Finance):
dla większych i średnich eksporterów.
4. Małe, działające na lokalnych rynkach lub w niszach branżowych niezależne firmy oraz pośrednicy z rynku wierzytelności (np. AOW Faktoring, 4 Faktor, Premium oraz Indos, Śląska Agencja Finansowa, Cash Flow, Jatex):
firmy małe, o niskich obrotach, nie posiadające większej liczby odbiorców, rozpoczynające działalność, mali podwykonawcy w budownictwie, przedsiębiorstwa zadłużone.
OBROTY FAKTORÓW (MLN ZŁ)
nazwa rok 2004 rok 2005
Arvato Services 204 318
Bibby Factors 209 265
BZ WBK Faktor 354 654
Eurofaktor 1030 1032
GMAC Commercial Finance 189 841
ING Commercial Finance 2014 2609
Pekao Faktoring 3457 3126
Polfactor 2203 2416
Małe firmy faktoringowe*: 400 800
*dane szacunkowe
Marek Matusiak
Gazeta Prawna Nr 81 (1699) wtorek 25 kwietnia 2006 r.
www.gazetaprawna.pl
Prezes Zarządu AOW Faktoring S.A. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Ukończył program EMBA na Uniwersytecie Warszawskim i University of Illions at Urbana – Champagne. Autor licznych publikacji na temat faktoringu. Od 2020 pełni obowiązki członka Komisja Etyki Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.