Dzięki faktoringowi przedsiębiorca nie tylko pozyskuje środki na realizację kolejnych zamówień. Usługa ma tak szerokie spectrum, że dzięki niej można nawet zrestrukturyzować firmę.
Zapewnienie utrzymania płynności finansowej i możliwość dokonywania zakupów bez konieczności oczekiwania na spływ środków z zapłaty własnych faktur jest najważniejszą funkcją faktoringu. Ale na tym nie kończą się jego możliwości. Szerokie pole do działania stwarza mu prawo.
„Nie ma sztywnej definicji prawnej faktoringu. Powszechnie akceptowane są jedynie zasady uregulowane przez Konwencję Ottawską z 28 maja 1988 r., ale po pierwsze dotyczą one jedynie faktoringu międzynarodowego, po drugie konwencja ta nie została przez Polskę ratyfikowana” twierdzi Julian Kinkel, prezes AOW Faktoring.
Jest to zatem usługa, której można używać do innych zadań, jeśli tylko związane są one z zapewnianiem płynności finansowej przedsiębiorstwa.
Faktoring zamówieniowy
Tak jest z faktoringiem zamówieniowym. Różni się on tym od właściwego, iż umożliwia finansowanie we wcześniejszym stadium realizacji zamówienia przez daną firmę. O ile przy faktoringu właściwym wykupywane są wystawione i przyjęte przez odbiorców faktury, to w tym przypadku finansowanie następuje na podstawie przedstawionego przez faktoranta zamówienia. Na tej podstawie faktor po zaakceptowaniu transakcji wypłaca w formie zaliczki do 50 proc. wartości kontraktu.
Faktor przesyła przyznaną zaliczkę nie bezpośrednio na rachunek faktoranta, ale opłaca przedstawioną przez niego listę dostawców materiałów i surowców. W ten sposób przedsiębiorstwo zyskuje możliwość rozpoczęcia realizacji zamówienia, a faktor ma pewność, że przekazana zaliczka jest wykorzystana w celu wykonania finansowanego przez niego zlecenia twierdzi Julian Kinkel.
Faktorant po otrzymaniu niezbędnych materiałów przystępuje do realizacji kontraktu, a po jego wykonaniu następuje wystawienie faktury. W tym momencie faktoring zamówieniowy przechodzi w faktoring właściwy.
Modyfikacją pozwalającą faktorowi uzyskanie dodatkowego zabezpieczenia transakcji jest zastrzeżenie własności finansowanych przez niego zakupów do czasu wykonania zamówienia i wystawienia końcowych faktur. Ten rodzaj faktoringu jest użyteczny dla firm, którym brakuje środków na uruchomienie realizacji otrzymanych zleceń.
Ma to miejsce w sytuacji, gdy środki obrotowe przedsiębiorstwa są w pełni wykorzystane, spływają kolejne zamówienia, do wykonania których firma posiada niezbędne moce produkcyjne. Faktoring zamówieniowy jest użyteczny przede wszystkim dla branży budowlanej, montażowej, reklamowej oraz wszelkiej produkcji związanej z wykorzystaniem drogich surowców i materiałów.
Od zwykłego przelewu wierzytelności faktoring różni się tym, że zawsze towarzyszą mu usługi dodatkowe
Restrukturyzacja finansowa
Dzięki faktoringowi przeprowadzić można także restrukturyzację finansową firmy. Chodzi o naprawę kondycji przedsiębiorstw znajdujących się w złej sytuacji finansowej, czy to przeciwko którym prowadzone są postępowania sądowe i egzekucyjne, czy wręcz zagrożonych upadłością. Choć przedsięwzięcie wydaje się ryzykowne i faktorzy instytucjonalni z reguły odrzucą propozycję świadczenia takiej usługi, to nie stronią od niej firmy z sektora B2B.
Zagrożone niewypłacalnością przedsiębiorstwo musi być w stanie generować sprzedaż nadającą się do faktoringu. To jest warunek podstawowy. To znaczy musi dysponować produktem lub usługą znajdującą chętnych nabywców, ale brakuje mu środków na wykorzystanie potencjału firmy wyjaśnia Julian Kinkel.
Przykładem może być np. firma budowlano montażowa, która nie otrzymała dużej płatności od zleceniodawcy, gdyż postawiono jej zarzuty dotyczące terminów i jakości wykonania. Brak płatności powoduje zwłokę w zapłacie zobowiązań, w końcu prowadzi do odmowy udzielania kredytu kupieckiego przez dostawców. Pojawiają się wyroki sądowe i egzekucje komornicze. Upadłość jest wyłącznie kwestią czasu.
Ponieważ jednak firma potrafi wytwarzać produkty znajdujące nabywców, możliwa jest współpraca z faktorem, który wychodząc poza standardową usługę faktoringu, podejmie się również restrukturyzacji finansowej.
Różnica w stosunku do klasycznego faktoringu polega w tym wypadku na ustaleniu, czy z oddawanych do faktoringu, faktur jest możliwe zatrzymanie przez faktora uzgodnionego procentu wartości faktur (między 5 a 20 proc.) z przeznaczeniem na finansowanie przeterminowanych wierzytelności. Faktor pełni podwójną rolę: dokonuje wykupu niewymagalnych faktur, a równocześnie w ramach uzgodnionych limitów wykupuje najbardziej pilne zaległe wierzytelności.
Po spłacie partii wykupionych wierzytelności faktor wykupuje następne aż do odzyskania przez restrukturyzowaną firmę płynności finansowej. Należy tak skalkulować zatrzymywane wpłaty, aby restrukturyzowana firma mogła funkcjonować, a jednocześnie wykup i spłata starych wierzytelności postępowały możliwie szybko.
W zależności od zdolności produkcji i sprzedaży restrukturyzowanej firmy jest to przeważnie proces rozłożony na okres od 2 do 4 lat twierdzi Julian Kinkel.
Faktor świadczy również usługi dodatkowe w postaci zarządzania wierzytelnościami, planowania finansowego, prowadzi negocjacje z wierzycielami, komornikami i firmami windykacyjnymi. Z tego rodzaju usług najczęściej korzystają firmy z branży budowlanej, gastronomicznej, kosmetycznej i spożywczej.
WAźNE Zgodnie z ugruntowanym i jednolitym poglądem doktryny, konstrukcja umowy sprzedaży dopuszcza sprzedaż rzeczy przyszłych, zaś kodeks cywilny w art. 555 wyraźnie stanowi, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się także do sprzedaży praw.
Marek Matusiak
OPINIA
Jolanta Małgorzata Niewiarowska Kancelaria Radcy Prawnego JMN
Umowa faktoringu jest konstrukcją prawną znaną w wielu systemach prawnych od czasów babilońskich począwszy, jednakże w polskim systemie prawa cywilnego jest ciągle umową nienazwaną. Jej najistotniejszym elementem jest zawsze przelew wierzytelności, uregulowany przepisami art. 509 i nast. kodeksu cywilnego. Od zwykłego przelewu wierzytelności faktoring różni się jednak tym, że zawsze towarzyszą mu usługi dodatkowe. I te usługi dodatkowe oceniane są według kodeksowych uregulowań ich dotyczących. Zawsze jednak istotą faktoringu jest pomoc przedsiębiorcy w odzyskaniu lub utrzymaniu jego płynności finansowej i możliwość wykorzystywania środków z przyszłych należności zanim staną się one wymagalne, a nawet zanim w ogóle powstaną. Należy podkreślić, że zgodnie z ugruntowanym i jednolitym poglądem doktryny, konstrukcja umowy sprzedaży dopuszcza sprzedaż rzeczy przyszłych, zaś kodeks cywilny w art. 555 wyraźnie stanowi, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się także do sprzedaży praw. Wobec tego zaprezentowane wersje umowy faktoringu należy uznać za całkowicie zgodne z prawem i istotą umowy faktoringu. Przedmiotem takich umów w obu przypadkach jest sprzedaż wierzytelności przyszłych, to jest takich, które jeszcze nie powstały, bowiem nie zostało jeszcze spełnione świadczenie, którego rezultatem będzie pojawienie się rzeczonych wierzytelności. Są one jednak możliwe do zidentyfikowania, znana jest ich wysokość oraz termin powstania i termin wymagalności. Wobec tego z całą pewnością mogą one być przedmiotem obrotu.
Gazeta Prawna nr 94 (1712), wtorek 16.05.2006r., dodatek Firma i Pieniądze
www.gazetaprawna.pl
Prezes Zarządu AOW Faktoring S.A. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Ukończył program EMBA na Uniwersytecie Warszawskim i University of Illions at Urbana – Champagne. Autor licznych publikacji na temat faktoringu. Od 2020 pełni obowiązki członka Komisja Etyki Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.