Co to jest faktoring?

Co to jest faktoring? Definicja

Faktoring stanowi usługę, która ma na celu niwelowanie zatorów płatniczych w przedsiębiorstwach. Najpopularniejsza usługa faktoringu to taka, w której firma faktoringowa wykupuje faktury od przedsiębiorców, niemal od razu wypłacając 80-90% ich wartości. Resztę środków przedsiębiorstwo otrzyma, gdy to kontrahent ureguluje swoje zobowiązanie. W efekcie faktoring stanowi świetny sposób na poprawę przepływu środków finansowych w firmie. Pozwala na terminowe regulowanie zobowiązań i stały rozwój, przy zachowaniu dogodnych warunków rozliczania się z klientami. Nierzadko faktoring ma także dodatkowe atuty, na przykład weryfikację wypłacalności kontrahentów, monitoring, windykację czy doradztwo prawno-finansowe dla firmy.

Faktoring – podstawowe zasady działania

Na polskim rynku istnieje wiele wyspecjalizowanych firm faktoringowych takich jak AOW Faktoring, które zajmują się wykupem faktur od różnego rodzaju przedsiębiorców. Za fakturę płacą natychmiast nawet do 90% wskazanej na niej wartości brutto. Pozostałe środki trafiają do klienta zwanym faktorantem, natychmiast po tym gdy odbiorca faktury ureguluje spłatę. Faktoring to koszt rzędu 1-4% prowizji od wartości wykupionych faktur. W efekcie firma korzystająca z usług faktoringowych zyskuje stały dostęp do gotówki, którą może spożytkować na dowolne cele. Co więcej, na faktoringu można nawet zarabiać. Dzięki natychmiastowej gotówce faktorant może negocjować skonto u swoich dostawców, czyli płatność gotówkowa z góry z upustem. Nierzadko taki rabat może przewyższyć koszty faktoringu. Wyższe zyski to stały rozwój przedsiębiorstwa i możliwość wzrostu oraz rozwoju.

Uczestnicy faktoringu

Wyróżnia się 3 uczestników usługi faktoringu. To:

• Faktorant – przedsiębiorca, który wystawia faktury z odroczonym terminem płatności swoim klientom, po czym przekazuje je firmie faktoringowej.
• Faktor – firma faktoringowa finansująca działalność przedsiębiorcy. Nabywa od faktoranta wierzytelności i przelewa za nie środki na wskazany rachunek. Zwykle faktor opłaca 80-90% wartości faktury.
• Dłużnik faktoringowy (Odbiorca) – kontrahent zobowiązany w określonym terminie do zapłaty faktury za usługi lub produkty faktoranta.

Czym zajmuje się firma faktoringowa?

Rodzaje faktoringu. Podział ze względu na:

Istnieje wiele form współpracy z firmami faktoringowymi, które różnią się zakresem usług. Wybór najkorzystniejszego rodzaju faktoringu należy dopasować do indywidualnych potrzeb własnego przedsiębiorstwa. Poniżej wymieniamy najpopularniejsze formy faktoringu w Polsce:

Charakter zobowiązania faktoringu

• Faktoring wierzytelnościowy – nazywany także zakupowym i sprzedażowym. To klasyczny rodzaj faktoringu, w którym przedsiębiorca przekazuje faktury faktorowi, a ten przelewa mu 80-90% ich wartości.
• Faktoring odwrócony – niekiedy nazywany faktoringiem dłużnym. W tym przypadku faktor nabywa faktury wystawione nie przez a na rzecz faktoranta za jego zakupy. Po umówionym terminie faktorant spłaca swoje zobowiązanie wraz z należną prowizją na rzecz faktora. Dzięki takiemu rozwiązaniu nasi dostawcy otrzymują wcześniej środki, a my możemy szybciej się rozwijać i zamawiać więcej produktów lub usług.

Przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahenta

Pierwszy czynnik, jaki różnicuje usługi faktoringowe, to ryzyko niewypłacalności dłużnika faktoringowego, jakim dzielą się faktor oraz faktorant. Ze względu na nie wyróżniamy:

• Faktoring pełny (bez regresu) – polega na przejęciu przez faktora całkowitej odpowiedzialności za niewypłacalność kontrahenta wskazanego na fakturze. Oznacza to, że nawet jeśli faktor nie otrzyma zapłaty od kontrahenta, faktorant nie ponosi kosztów związanych z regulacją takiego zobowiązania i nie musi zwracać otrzymanej zaliczki za fakturę. Ze względu na takie ryzyko faktoring bez regresu stanowi najdroższy rodzaj usługi faktoringowej. Faktoring pełny angażuje bowiem dodatkowo ubezpieczenie należności, które ma swój odrębny koszt. Dodatkowo należy pamiętać, że dłużnik faktoringowy oprócz analizy faktora musi również przejść pozytywną weryfikację firmy ubezpieczeniowej.
• Faktoring niepełny (z regresem) – faktor nie ponosi odpowiedzialności za niewypłacalność kontrahenta. Oznacza to, że jeśli kontrahent nie zapłaci faktury w terminie, to przedsiębiorca będzie musiał spłacić faktorowi otrzymaną wcześniej zaliczkę. Warto jednak mieć na uwadze, że na ogół firmy faktoringowe oferują swoim faktorantom pomoc w odzyskaniu należności z wystawionej faktury. Dodatkowo prowadzą wcześniej analizę, a w trakcie trwania umowy monitoring kontrahentów. Dzięki temu skuteczniej unikamy kontaktu z kontrahentami zagrożonymi niewypłacalnością.
• Faktoring mieszany – ten rodzaj faktoringu łączy elementy faktoringu pełnego i niepełnego. Zazwyczaj w umowie ustalona zostaje kwota, do której faktor ponosi odpowiedzialność za niewypłacalność kontrahenta. W przypadku jej przekroczenia odpowiedzialność ponosi faktorant.

Moment zawiadomienia dłużnika o zawartej umowie faktoringowej

Kolejne rodzaje faktoringu są związane z jawnością takich usług względem dłużnika faktoringowego. Z tego powodu wyróżnić można:

Faktoring jawny (otwarty) – faktorant ma obowiązek powiadomienia kontrahenta o cesji wierzytelności oraz konieczności wpłaty należności na konto faktora. Faktoring jawny jest najpopularniejszy i najtańszy. Zapewnia również wysoki poziom weryfikacji kontrahentów, ponieważ świadomość współpracy z firmą faktoringową dyscyplinuje kontrahentów pod względem terminowości.

Faktoring tajny (cichy) – w tym przypadku dłużnik faktoringowy nie wie o cesji wierzytelności, a zatem należne środki przekazuje na konto faktoranta i dopiero ten przesyła je faktorowi. Faktoring tajny jest stosowany w sytuacji, gdy kontrahent zawarł w umowie zakaz cesji wierzytelności i nie chce wyrazić zgody na jego cofnięcie. Z faktoringu cichego mogą skorzystać jedynie faktoranci o dobrym standingu finansowym. Ten rodzaj faktoringu związany jest z większym ryzykiem dla faktora i dlatego jego koszt jest większy.

Faktoring półotwarty – dłużnik faktoringowy nie jest zawiadamiany o cesji wierzytelności, ale płaci na rachunek faktora. Dopóki faktury regulowane są terminowo, nie ma świadomości o cesji wierzytelności. Kontrahent dowiaduje się o cesji wierzytelności dopiero w momencie braku zapłaty za fakturę oraz otrzymania wezwania do zapłaty należności od faktora.

Sposób korzystania z usług faktoringowych

Z instytucją finansową świadczącą usługi faktoringowe możesz współpracować w różnym zakresie. Część przedsiębiorców korzysta z usług faktora regularnie, a inni jedynie w określonych przypadkach. Ze względu na to istnieje:

• Faktoring na żądanie (pojedynczy) – faktorant przekazuje faktorowi wyłącznie wybrane przez siebie faktury, gdyż korzysta z jego usług od czasu do czasu. W tym modelu faktor zobowiązuje się do finansowania pojedynczych przedstawianych przez faktoranta faktur, na żądanie.
• Faktoring globalny – faktorant przekazuje faktorowi wszystkie wystawiane przez siebie faktury. Ten rodzaj faktoringu jest wybierany przez firmy, które posiadają duży portfel zróżnicowanych należności. Dla faktoranta jest to bezpieczny model współpracy, który pozwala uzyskać niższy koszt finansowania.
• Faktoring limitowany – przypomina faktoring globalny, jednak przed podpisaniem umowy faktor sprawdza sytuację finansową faktoranta, na podstawie której przyznaje mu określony limit finansowania faktur. Do tego limitu nie weryfikuje kontrahentów w żaden sposób. Jeśli jednak dłużnicy faktoringowi okażą się niesolidni, w przyszłości może dodatkowo odmawiać finansowania wystawianych im faktur.

Charakter prowadzonej współpracy z kontrahentami

Określony rodzaj usług faktoringowych może przydać się także zależnie od charakteru współpracy faktoranta ze swoimi kontrahentami. Najczęstszy podział faktoringu pod tym względem dotyczy współpracy krajowej i międzynarodowej.

• Faktoring krajowy – faktorant współpracuje z polskimi kontrahentami. Faktor zapewnia mu sprawny przepływ środków finansowych. Z faktoringu krajowego korzystają na przykład firmy produkcyjne mające wysoki poziom należności, który generuje problem z ich kapitałem obrotowym na bieżącą działalność.
• Faktoring międzynarodowy – faktorant ma tylko lub także kontrahentów poza granicami Polski. Dotyczy to zarówno sprzedaży (faktoring eksportowy), jak i kupowania (faktoring importowy) produktów i usług. Współpraca z firmą faktoringową często zapewnia wiarygodność importerowi, stanowiąc dobre rozwiązanie na dodatkowo wydłużone terminy płatności. Na ogół faktoring międzynarodowy wymaga udziału dwóch faktorów (eksportowego i importowego), którzy współpracują między sobą.

Moment otrzymania zapłaty za sprzedaną wierzytelność

Sposób rozliczania się z firmą faktoringową także dzieli faktoring na różne rodzaje usług. Wyróżnia się:

• Faktoring dyskontowy – faktorant otrzymuje środki finansowe od faktora w momencie podpisania umowy, a data zapłaty należności przez dłużnika faktoringowego nie ma znaczenia dla ich otrzymania.
• Faktoring zaliczkowy – szczególnie popularny rodzaj. Faktorant otrzymuje od faktora zaliczkę na poczet wierzytelności (80-90%). Pozostałe środki faktorant otrzymuje w momencie spłaty faktury przez kontrahenta.
• Faktoring wymagalnościowy – faktorant otrzymuje środki od faktora dopiero w momencie upłynięcia terminu płatności wskazanego na fakturze. Ten rodzaj faktoringu ma działanie prewencyjne względem nieterminowych spłat faktur przez kontrahentów.

Główne zalety faktoringu

Faktoring stale zyskuje na popularności w Polsce, za czym przemawia wiele atutów tego źródła finansowania. Przede wszystkim przedsiębiorstwo zyskuje przewidywalne, stabilne, regularne wpływy. Sam faktoring nie ma wpływu na ocenę zdolności kredytowej przedsiębiorcy i pozwala na spożytkowanie tego źródła finansowania na inwestycje. Dzięki faktoringowi firma może wyjść naprzeciw oczekiwaniom swoich klientów, udzielając im tzw. kredytów kupieckich, które nie stanowią już wielkiego problemu. Można w ten sposób wyprzedzić konkurencję, która wymaga szybszej lub natychmiastowej zapłaty. Ze względu na to możliwa jest choćby realizacja większej liczby zamówień w krótszym czasie. Faktoring to również metoda na unikanie niewypłacalności odbiorców faktur. Profesjonalna firma faktoringowa zawsze przeprowadza analizę naszych odbiorców i zwraca uwagę na ewentualne ryzyka związane ze współpracą z nimi.

Dodatkowe usługi firm faktoringowych

Współpraca z przedsiębiorstwem faktoringowym to nie tylko możliwość finansowania własnych należności. Duży atut stanowi także rzetelna analiza kontrahentów pod kątem ich wypłacalności. Firma faktoringowa nie podejmie się wykupu faktur dla odbiorców, którzy są zagrożeni niewypłacalnością. Dzięki temu sam faktorant zyskuje cenną informację, z kim nie należy zawierać transakcji. Faktoring pozwala również ograniczyć albo wręcz wyeliminować koszty związane z monitorowaniem i inkasem faktur, ponieważ to firma faktoringowa zarządza wszystkimi finansowanymi należnościami.

Faktoring w świetle prawa

§ 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Co istotne, umowa faktoringowa jest regulowana także poprzez prawo międzynarodowe. Gwarantuje to konwencja UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym, tzw. konwencja ottawska z dnia 28.05.1988 roku. Konwencja nakłada na strony faktoringu obowiązek informowania dłużników o przenoszeniu własności ich wierzytelności. Wedle niej umowa faktoringu to taka, którą zawarto pomiędzy faktorem a faktorantem. Faktorant przenosi na faktora wierzytelności z umów sprzedaży towarów pomiędzy nim, a jego klientami. Faktor zobowiązuje się do wykonywania określonych usług (co najmniej dwóch):

• finansowania faktoranta,
• rozliczania wierzytelności,
• inkasowania wierzytelności,
• przejmowania ryzyka niewypłacalności dłużnika.

Faktoring a inne źródła finansowania

Faktem jest, że faktoring stanowi jeden z wielu sposobów finansowania działalności gospodarczej. Względem każdego z nich współpraca z firmą faktoringową ma jednak niezaprzeczalne korzyści. Poniżej wymieniamy najpopularniejsze źródła finansowania dla firm i ich wady względem faktoringu:

• Kredyt bankowy – to wciąż jeden z popularniejszych sposobów na pozyskanie dodatkowych środków finansowych przez firmy, a jednocześnie najmniej dostępny, szczególnie dla podmiotów o słabszej kondycji finansowej. Dodatkowo często warunkiem uzyskania kredytu jest posiadanie odpowiedniego zabezpieczenia rzeczowego, czyli hipoteki. Ponadto kredyt bankowy wymaga dopełnienia znacznie większej liczby formalności, umowa kredytowa nierzadko zawiera skomplikowane zapisy, a samo zobowiązanie jest długookresowe i powiększa pasywa przedsiębiorstwa.
• Dotacje – ich największy atut to z całą pewnością bezzwrotny charakter finansowania. Warto korzystać z dotacji, jednak nie zawsze są one w stanie rozwiązać problemy z płynnością finansową firmy. Przedsiębiorstwa otrzymują dotacje na zakup środków trwałych, a nie na bieżącą działalność. Nie można wobec tego regulować nimi rachunków, podatków czy składek ZUS. Ponadto warto mieć na uwadze fakt, że ubieganie się o dotację to proces długotrwały i sformalizowany, który nakłada liczne ograniczenia i wymaga dokumentacji wydatków.
• Kredyt kupiecki – inaczej nazywany kredytem handlowym. To jeden z bardziej opłacalnych sposobów finansowania działalności w przypadku długoterminowych współprac z innymi przedsiębiorstwami. Niestety, nie każdy kontrahent wyraża na niego zgodę, szczególnie przy własnym niedoborze kapitału obrotowego. Wiele firm ma mocną pozycję negocjacyjną i nie interesują ich długie terminy płatności. Szczególnie w takich przypadkach z pomocą przychodzi faktoring.
• Leasing – nie sposób odmówić mu opłacalności, jednak ta forma finansowania dotyczy wyłącznie niektórych środków trwałych. Firmie z pewnością przyda się samochód, komputer czy nowa maszyna produkcyjna, ale leasing nie zwiększa kapitału obrotowego przedsiębiorstwa.

Jak księgować faktoring?

Sposób księgowania faktoringu zależy od wybranego rodzaju tego źródła finansowania. Przykładowo faktoring pełny (bez regresu) jest traktowany jak sprzedaż wierzytelności, a środki otrzymane od faktora uznaje się za przychody finansowe firmy. Z kolei faktoring niepełny (z regresem) ma charakter zobowiązania kredytowego na kwotę finansowania. W tej sytuacji umowa faktoringowa jest traktowana jako umowa kredytu albo pożyczki. Gdy mamy do czynienia z faktoringiem mieszanym, należności od faktora można ujmować w przychodach, a przejęte przez niego wierzytelności traktować jako koszty.

Biała lista a faktoring

1 września 2019 roku Ministerstwo Finansów stworzyło tzw. białą listę podatników VAT. Jest ona dostępna między innymi w CEIDG i umożliwia zidentyfikowanie danych firmy na podstawie rachunku rozliczeniowego. Zawierają one nazwę przedsiębiorstwa, numery NIP, REGON, KRS, adres siedziby, dane wspólników, a także podstawę prawną, odmowy rejestracji czy wykreślenia z rejestru VAT lub przywrócenia do rejestru. Biała lista wpływa zatem na faktoring:

• Faktor ma obowiązek weryfikacji, czy rachunek klienta znajduje się na białej liście.
• Kontrahent (dłużnik) weryfikuje, czy firma faktoringowa, której numer konta bankowego jest na fakturze, znajduje się na białej liście.
• Firmy faktoringowe, które mają w ofercie faktoring tajny (cichy), nie zawierają swojego numeru konta na fakturze. Ze względu na to zapłaty za fakturę faktorowi dokonuje faktorant.

Atuty współpracy z AOW Faktoring SA

Każda firma faktoringowa posiada własną specyfikę pracy, dlatego usługi faktoringowe mogą różnić się między sobą. W przypadku współpracy z AOW Faktoring SA dużą zaletą z całą pewnością jest brak jakichkolwiek kosztów stałych związanych z umową. Pozwala to na sfinansowanie nawet pojedynczych faktur bez ponoszenia nadmiernych kosztów z tym związanych. Klienci dostają też darmowy dostęp do systemu faktoringowego Kalypso. Pozwala on na internetowe śledzenie w czasie rzeczywistym wszystkich wpłat odbiorców faktur dla faktora. Daje również możliwość dowolnego decydowania o tym, które faktury będą podlegać finansowaniu, a które nie. Nasi klienci nie są zobowiązani do długoterminowej współpracy – mogą zakończyć ją w każdej chwili. Dlatego też nie wymagamy cesji globalnej wszystkich faktur. AOW Faktoring S.A. gwarantuje wyjątkowo szybkie finansowanie po przekazaniu faktury – natychmiast po jej potwierdzeniu przez odbiorcę.

Czy faktoring zniechęca odbiorców faktur do transakcji?

Warto mieć na uwadze, że do współpracy z firmą faktoringową nie jest wymagana zgoda odbiorców faktur, chyba że w umowie zawarty jest zakaz cesji. Zwykle jednak firmy faktoringowe wymagają potwierdzenia poprawności oraz zasadności wystawienia finansowanej faktury. Jednak poza potwierdzeniem oraz zmianą rachunku bankowego na który skierowana zostanie płatność nic innego dla odbiorcy się nie zmienia.

10 najczęściej zadawanych pytań dotyczących faktoringu

1. Czy firma w gorszej sytuacji finansowej może skorzystać z faktoringu?

Tak, szczególnie w przypadku faktoringu wierzytelnościowego. Wówczas przedsiębiorstwo ponoszące na przykład okresowe straty może poprawić swoją płynność finansową. Firma faktoringowa weryfikuje kondycję finansową odbiorców faktur i to ich wypłacalność ma największe znaczenie dla faktora.

2. Czy firma z krótkim stażem rynkowym może uzyskać faktoring?

Tak, pod warunkiem że ma stałą, wypłacalną grupę odbiorców faktur. Ma to większe znaczenie od daty rozpoczęcia działalności i stażu rynkowego. Faktor może natomiast brać pod uwagę staż rynkowy odbiorców faktur, którzy są weryfikowani w trakcie rozpatrywania wniosku faktoranta o finansowanie.

3. Co zrobić, kiedy odbiorca nie zgadza się na faktoring?

W takim przypadku jedynym rozwiązaniem może być wybór faktoringu tajnego (cichego), który jest jednak trudniej dostępny, gdyż wymaga dobrej kondycji finansowej faktoranta. Przy zakazie cesji wierzytelności faktoring jest niemożliwy, jednak nadal można spróbować negocjować warunki umowy. W takich negocjacjach może brać udział faktor, który zna potencjalne obiekcje kontrahentów i wie, jak można skłonić ich do zmiany zapisu. Kompromis może polegać na przykład na zaoferowaniu wydłużonego terminu płatności.

4. Czy wszystkie branże mogą korzystać z faktoringu?

Faktoring to źródło finansowania dla wielu firm na polskim rynku, w których występuje model sprzedaży B2B. Dotyczy zatem zarówno produktów, jak i usług, w których obie strony transakcji stanowią przedsiębiorstwa. Dla pozytywnego rozpatrzenia wniosku o finansowanie przez firmę faktoringową duże znaczenie ma również powtarzalność sprzedaży, odroczony termin płatności i stali odbiorcy faktur.

5. Ile kosztuje faktoring?

Koszt faktoringu to zwykle prowizja faktoringowa płacona za okres finansowania faktury. Jednak to, ile dokładnie kosztuje faktoring, wynika z różnych czynników. Na prowizję faktora mają wpływ między innymi obroty firmy, ale również wielkość zaliczki wypłacanej faktorantowi. Pod uwagę brany jest okres finansowania i poziom ryzyka ponoszony przez firmę faktoringową. Niższą prowizję można wynegocjować ze względu na powtarzalność transakcji i odbiorców faktur. Jeśli jednak pod tym względem występuje większe zróżnicowanie, faktor może ustalić wyższą opłatę. W przypadku AOW Faktoring koszt miesięcznego finansowania mikro firm wynosi 3-4%, dla małych przedsiębiorców 2-3%, a dla średnich firm 1-2%.

6. Czy można uzyskać finansowanie faktur wystawionych przed podpisaniem umowy faktoringowej?

Tak, choć nie wszyscy faktorzy oferują taką możliwość. Jeśli zależy Ci na finansowaniu swoich wcześniejszych faktur przez firmę faktoringową, możesz skorzystać z usług AOW Faktoring.

7. Czy z faktoringu może skorzystać firma, która ma setki odbiorców, również rotujących i tysiące faktur miesięcznie?

Tak, niektóre firmy faktoringowe świadczą również usługi faktoringu masowego. Do tego grona należy AOW Faktoring, ponieważ nie stosujemy ograniczeń ilościowych względem wykupowanych faktur. Posiadamy produkt dla średnich firm, którego limit finansowania wynosi powyżej 1 mln zł. Żeby obsługiwać duże ilości faktur miesięcznie, korzystamy z automatycznej analizy dużej ilości danych. Dzięki temu współpraca z AOW Faktoring jest możliwa na przykład dla firm spedycyjnych lub dużych dystrybutorów.

8. Jak podjąć współpracę z firmą faktoringową?

Ponieważ pozyskanie finansowania dla firmy to kwestia niecierpiąca zwłoki, firmy faktoringowe dokładają wszelkich starań, aby świadczyć usługi szybko i sprawnie. Nie inaczej jest w przypadku AOW Faktoring, gdzie współpraca z faktorem zamyka się w zaledwie kilku krokach:

• Wypełnienie formularza zgłoszeniowego przez faktoranta: podanie danych firmy i NIP-u co najmniej jednego kontrahenta + określenie wysokości potrzebnego limitu.
• Analiza wniosku przez faktora – dzięki krótkiemu czasowi oczekiwania akceptacja następuje nawet tego samego dnia roboczego.
• Przygotowanie dokumentów do podpisania umowy faktoringowej: KRS, zaświadczenie NIP, REGON, numer rachunku bankowego, bieżące dokumenty finansowe.
• Podpisanie umowy po pozytywnej weryfikacji danych.
• Otrzymanie limitu faktoringowego i wypłata środków.

9. Jakie faktury są finansowane?

W przypadku usług faktoringu najczęściej finansowane faktury to faktury VAT z polską lub zagraniczną walutą, które mają odroczony termin płatności, na przykład o 7-90 dni. Wielu faktorów określa minimalną wartość faktury na 200 zł netto. AOW Faktoring nie wyznacza jednak minimalnej wartości faktury. Maksymalna wartość faktury nie może natomiast przekraczać ustalonego limitu faktoringowego.

10. Co to jest limit faktoringowy?

Podczas podpisywania umowy faktoringowej faktor z faktorantem ustalają limit środków, do jakiego będą finansowane faktury. Każda spłata wierzytelności przez kontrahenta (dłużnika) automatycznie odnawia dostępny limit faktoringowy.